Encyklopedia

Opis funkcjonalny pojazdu

Trójczłonowe elektryczne zespoły trakcyjne typu 5B+6B+5B (oznaczenie serii EN57) są przystosowane do ruchu dwukierunkowego, w związku z czym posiadają dwie kabiny sterownicze - jedną na początku członu rozrządczego "ra", a drugą na początku członu rozrządczego "rb", z przeznaczeniem do obsługi regionalnego ruchu pasażerskiego na liniach kolejowych z niskimi peronami.

Elektryczny zespół trakcyjny serii EN57AL składa się z trzech wagonów: dwóch rozrządczych (sterowniczych), z których każdy wyposażony jest w kabinę maszynisty i jednego silnikowego, który umieszczony jest w środku zespołu.

Wagony rozrządcze (fabryczne oznaczenie 5B) oznaczone są jako "ra" (wagon rozrządczy a) i "rb" (wagon rozrządczy b). Wagon silnikowy (fabryczne oznaczenie 6B) nosi oznaczenie s.

Wagony połączone są ze sobą tzw. krótkim sprzęgiem Scharfenberga (bez głowicy), nierozłączalnym w warunkach eksploatacyjnych z zabezpieczeniem linowym, oraz przejściem miiędzywagonowym dla pasażerów.

W każdym z wagonów znajdują się 3 przedziały dla podróżnych ze środkowym przejściem między siedzeniami, rozdzielone dwoma przedsionkami. Dwa skrajne przedziały wagonu rozrządczego "rb" są wyposażone w siedzenia odchylne oraz stojak na pięć sztuk rowerów i przystosowane są do przewozu osób niepełnosprawnych i/lub rowerów.

W wagonie tym zabudowana jest również kabina WC przystosowana do korzystania przez osoby niepełnosprawne wyposażona w system toalety próżniowej firmy SEMCO.

W EZT zastosowano asynchroniczny napęd trakcyjny oraz układ hamowania elektropneumatycznego.

EZT serii EN57AL są przystosowane do jazdy w trakcji wielokrotnej, a łączenie odbywa się za pomocą złącz sprzęgu wielokrotnego.

W następstwie modernizacji pojazd został wyposażony w:

1. przetwornicę statyczną PSM-76A lub PSM-76B dającą napięcia zasilania 24 i 110V DC oraz 3 x 400V AC, której znamionowa moc wyjściowa wynosi 76 kW,
2. elektroniczny wyłącznik szybki UR26 lub DCU800M,
3. asynchroniczny napęd trakcyjny LK 450 X6,
4. agregat sprężarkowy zasilany napięciem 3 x 400V AC o wydajności max. 60 m3/h,
5. zasadowe niklowo-kadmowe baterie akumulatorów o 100Ah,
6. zmodernizowane czoła z laminatu poliestrowo-szklanego oraz kabiny maszynisty z klimatyzacją,
7. drzwi rozsuwane lub odskokowo-przesuwne,
8. układ telewizji obserwowanej (monitoring),
9. system informacji wizualno-dźwiękowej pasażerów,
10. układ ogrzewania nawiewnego,
11. rampę inwalidzką,
12. licznik energii,
13. klimatyzację przestrzeni pasażerskiej.

Konstrukcję EZT (tworzących go wagonów) zasadniczo można podzielić na nadwozie i podwozie.

Nadwozie pojazdu stanowi pudło wraz z wyposażeniem oraz zabudowanymi wewnątrz i na zewnątrz urządzeniami i aparatami.

Podwozie pojazdu stanowi ostoja wagonu wraz z wózkami oraz mocowane do nich maszyny i urządzenia.

Nadwozie pojazdu

1. Pudło pojazdu - konstrukcja pudła stalowego poszczególnych wagonów składa się z następujących głównych zespołów:
   • ostoi pudła,
   • ścian bocznych,
   • ścian czołowych (przedniej i tylnej),
   • dachu.
   
   Ostoja wykonana jest jako konstrukcja całkowicie spawana z profili walcowanych i giętych.
   
   Ściany boczne i szczytowe oraz dach składają się ze szkieletów wykonanych z profili giętych pokrytych od zewnątrz blachami poszyciowymi grubości 2 mm, zaś dach blachą grubości 1,5 mm. Słupki ścian bocznych oparte są na górnej poziomej półce ostojnicy. Ostoja, ściany oraz dach tworzą jednolitą, samonośną konstrukcję półskorupową, zapewniającą dużą wytrzymałość i sztywność konstrukcji. W przedniej części wagonów rozrządczych wspawana jest konstrukcja nośna czoła wagonu. Czoło wagonu wykonane jest z laminatów. Od strony wewnętrznej szkielety, ściany i dach pokryte są masą dźwiękochłonną i ocieplone wełną mineralną Rockwool #50.
   
   Podłoga w wagonach wykonana jest z blachy ryflowanej o grubości 1 mm, przyspawanej do belek podwozia, przy czym fale blachy wysokości 25 mm są skierowane wzdłuż wagonu. Podłoga wagonu pokryta jest masą dźwiękochłonną oraz warstwą geowłókniny, a całość wyłożona jest sklejką wodoodporną grubości 18 mm. Elementem wykończeniowym podłogi jest antypoślizgowa wykładzina Traveller.
   
   Na ścianach i dachu wspawana jest konstrukcja nośna, do której przymocowane są panele ścienne i sufitowe. Panele wykonane są z laminatu poliestrowo-szklanego.
   
   
2. Wyposażenie i rozplanowanie wnętrza EZT EN57AL jest funkcjonalne użytecznie.
   
   Wagon ra i wagony s posiadają trzy przedziały pasażerskie, wagon rb posiada jeden przedział pasażerski, jeden przedział pasażerski przystosowany dla niepełnosprawnych, rampę inwalidzką, jedną kabinę WC przystosowaną dla niepełnosprawnych oraz jeden przedział ze stojakami dla rowerów. Na suficie w każdym z wagonów zamocowane są cztery głośniki wraz z transformatorami i tablice informacyjne na ścianach tworząc system informacji pasażerskiej. System monitoringu składa się z 9 ukrytych kamer obserwujących wszystkie przedziały i korytarze oraz po 2 kamery zewnętrze z każdej z kabin obserwujące boki jednostki. Obraz z kamer przesyłany jest do rejestratora cyfrowego, gdzie jest zapisywany. Do podstawowej obsługi systemu służą klawiatury sterujące umieszczone w kabinach w miejscu łatwo dostępnym dla obsługi pociągu. Obraz z kamer wyświetlany jest na 2 monitorach umieszczonych po jednym w każdej z kabin.
   
   Oświetlenie wewnętrzne ogólne realizują oprawy oświetleniowe o mocy 18W i 36W z umiejscowioną w każdej oprawie żarówką jako oświetlenie awaryjne.
   
   W pomieszczeniach przeznaczonych dla pasażerów zastosowane są siedzenia podwójne (dla 4 pasażerów), pojedyncze (dla 2 pasażerów) i siedzenia odchylne. Dwa siedzenia odchylne w przedziale dla niepełnosprawnych posiadają pasy bezwładnościowe dla zapięcia pasażerów na wózku inwalidzkim.
   
   Półki bagażowe umieszczone są nad oknami wzdłuż ścian bocznych i są wykonane jako konstrukcja spawana i skręcana z profili stalowych. Składają się one ze wsporników połączonych odpowiednimi łącznikami. Wytrzymałość półek wynosi minimalnie 100 kG/mb.
   
   W każdym przedsionku na ścianach działowych umieszczone są poziome uchwyty (poręcze) wykonane ze stali nierdzewnej, które służą podróżnym do podtrzymywania.
   
   Jako wykończenie i usztywnienie górnej krawędzi ściany działowej została zastosowana rura ze stali nierdzewnej, która stanowi jednocześnie pionową poręcz dla pasażerów stojących w przedsionku.
   
   W przedziałach pasażerskich, na ścianach bocznych pomiędzy siedzeniami zamontowane są śmietniczki.
   
   Pomiędzy siedzeniami w przedziałach pasażerskich, pod każdym oknem przykręcone są stoliki, wykonane jako klejone z dwóch warstw laminatu poliestrowo-szklanego.
   
   Stojak rowerowy wykonany jest jako konstrukcja spawana z profili stalowych, umożliwiająca przewóz rowerów w pozycji pionowej.
   
   W ścianach bocznych poszczególnych wagonów zastosowano szyby zespolone typu 5BZM o szerokości nominalnej 750 mm i 1100 mm. Okna te, jako kompletny zespół, montowane są w całości w otworach okiennych pudła wraz z roletą przeciwsłoneczną.
   
   Każde okno składa się z ramy, w której w dolnej części oprawione jest okno stałe.
   
   W górnej części ramy znajduje się okno uchylne, które za pomocą mechanizmu uchyla się pod kątem 30º do położenia otwarcia. Ponadto okno ruchome zabezpieczone jest przed otwarciem zamkiem na klucz konduktorski.
   
   W każdym wagonie, na ścianach bocznych umieszczone jest po jednym oknie bezpieczeństwa.
   
   W kabinie maszynisty zastosowano okna suwane pakietowe z mechanizmem równoważącym utrzymującym je pewnie w każdym położeniu otwarcia. Do otwierania tych okien służą uchwyty samozatrzaskujące.
   
   Drzwi - w celu zapewnienia sprawnego ruchu pasażerów wsiadających i wysiadających w ścianach bocznych poszczególnych wagonów EZT EN57AL zostały zastosowane po 2 pary drzwi automatycznych – dwuskrzydłowych. Prześwit drzwi po otwarciu wynosi około 1180 mm. Drzwi automatyczne mogą być otwierane centralnie z pulpitu maszynisty lub indywidualnie przez pasażera przyciskiem zlokalizowanym przy drzwiach. W ścianach bocznych kabiny sterowniczej, z lewej strony znajdują się drzwi skrzydłowe otwierające się do środka kabiny – w zależności od wersji EZT. Szkielet drzwi wykonany jest z żywicy poliestrowej wzmocnionej włóknem szklanym. Drzwi zaopatrzone są w odpowiedni zamek zabezpieczający przed dostaniem się do kabiny osób niepowołanych.
   
   W tylnej ścianie kabiny sterowniczej znajdują się drzwi skrzydłowe, konstrukcji drewnianej. Drzwi zaopatrzone są w odpowiedni zamek zabezpieczający przed dostaniem się do kabiny maszynisty osób niepowołanych.
   
   Kabina maszynisty, pulpit sterowniczy - kabiny sterownicze znajdują się w obu końcowych częściach zespołu i tworzą samodzielne, zamknięte pomieszczenia.
   
   W skład wyposażenia kabiny sterowniczej wchodzą:
   • pulpit wraz z urządzeniami kontrolnymi, wskaźnikami, nastawnikami hamowania i jazdy,
     sterownikiem tablic kierunkowych, prędkościomierzem,
   • tablica kierunkowa,
   • rolety przeciwsłoneczne
   • monitor systemu telewizji obserwowanej,
   • rozdzielnia nn.: tablice przekaźników, tablice wyłączników samoczynnych, przetwornice reflektorów, tablic sterowania klimatyzacją, generator SHP/CA, rejestrator monitoringu i rejestrator prędkości,
   • szafka na ubranie maszynisty,
   • fotel maszynisty,
   • nagrzewnice kabinowe,
   • ławka odchylna,
   • wycieraczka elektryczna,
   • panel klimatyzatora kabiny.
   
   Pulpit maszynisty wykonany jest jako konstrukcja spawana z blach i profili stalowych, do której w górnej części mocowana jest płyta pulpitu wykonana z laminatu poliestrowo–szklanego. Do pulpitu mocowane są na wkręty blachy z zamocowanymi przyrządami. Po odkręceniu tych wkrętów istnieje możliwość zdjęcia płyt i swobodnego dostępu do urządzeń. Urządzenia są zgrupowane w panele: manometrów, hamulca, sterowniczy, urządzeń kontrolnych i pomocniczych. Pod pulpitem konstrukcja metalowa jest osłonięta przykręcanymi blachami i pokrywami. Po odjęciu blach i pokryw istnieje możliwość dostania się pod pulpit w celu obsługi urządzeń zabudowanych w pulpicie, np.: reflektory, wycieraczka, listwy zaciskowe itp. Pod pulpitem, w podnóżku, zabudowane są pedały uruchamiające syreny sygnałowe, przycisk nożny rozłączania sprzęgu automatycznego i kasowania SHP. Nad szybą czołową w specjalnie przygotowanej ramie mocowana jest tablica kierunkowa LED. Dostęp do tablicy kierunkowej jest możliwy poprzez klapę nad szybą czołową w kabinie maszynisty. Na tylnej ścianie kabiny maszynisty umieszczona jest szafka, w której znajduje się: tablica z przekaźnikami i listwami zaciskowymi, przetwornicami reflektorów, przekaźnikami ogrzewania, klimatyzacji, sterowania drzwi, reflektorów, skrzynka generatora czuwaka, skrzynka generatora SHP, szafka na ubrania. Ponadto w wagonie rb, w szafce tej zamontowany jest rejestrator monitoringu, a w szafce nn w wagonie ra zamontowana jest dodatkowo jednostka centralna prędkościomierza oraz filtr prędkościomierza. Urządzenia w szafie montowane są na stalowym szkielecie, a cała szafa obudowana jest sklejką drewnianą #18 oklejoną unilamem. Dla umożliwienia dostępu do urządzeń, w ścianach wykonane są drzwi zamykane na klucz "kwadrat".
   
   
3. Urządzenia na zewnątrz pudła wagonu - wagony rozrządcze, po stronie kabiny maszynisty wyposażone są w zmodernizowane sprzęgi automatyczne typu ZEa, przystosowane do łączenia dwóch wagonów rozrządczych sąsiednich EZT w jeździe ukrotnionej. Czoła wagonów po stronie przejść międzywagonowych EZT serii EN57AL wyposażone są w: wałki gumowe osłaniające przejścia międzywagonowe dla pasażerów, mostki przejściowe usytuowane w poziomie podłogi obu sąsiednich wagonów, sprzęgi krótkie typu ZEk z zabezpieczeniem, przewody pneumatyczne przewodu zasilającego, głównego oraz sterowniczego i elektryczne połączenia międzywagonowe. Na ścianach bocznych wagonów silnikowych zabudowane są czerpnie powietrza przez wentylatory silników trakcyjnych służące do pobierania powietrza chłodzącego silniki trakcyjne.
   
   
4. Ogrzewanie, wentylacja, klimatyzacja - zadaniem układu ogrzewania jest ogrzewanie zimą i wentylowanie wnętrza wagonu. Układ składa się z następujących zespołów:
   • klimatyzatora na dachu,
   • regulatorów i czujników temperatury,
   • nagrzewnic wentylatorowych powietrza w przedziałach i kabinach,
   • kanałów powietrza nad sufitem,
   • wylotów i czerpni powietrza w przedziałach.
5. Urządzenia i aparaty elektryczne na i w pudle wagonu - na dachu wagonu silnikowego zamontowane są: 2 odbieraki prądu typu DSA-150, EC160, 5-ZL lub AKP-4E (w zależności od wersji EZT), odłącznik odbieraków prądu typu OG-600, odgromnik typu GXS 5.6 i kondensator KOT-3,6/4,1. Rama odbieraka prądu oparta jest na 4 porcelanowych izolatorach wsporczych umieszczonych na wspornikach przyspawanych do dachu wagonu. Podstawa stalowa odłącznika odbieraka prądu zamocowana jest przy pomocy śrub do wsporczego profilu konstrukcyjnego przyspawanego do dachu wagonu.
   
   W każdej ścianie szczytowej wagonów znajdują się skrzynki połączeń elektrycznych i wyprowadzenia przewodów do gniazd złącz międzywagonowych.
   
   Wewnątrz każdego wagonu znajduje się jedna szafka z urządzeniami i aparatami elektrycznymi nn związanymi z przełączaniem i wyłączaniem zasilania obwodów elektrycznych EZT. W wagonach rozrządczych rozdzielnia ta znajduje się za stanowiskiem maszynisty, natomiast w wagonie silnikowym pośrodku wagonu.
   
   W wagonach rozrządczych w kabinie maszynisty, na pulpicie, umieszczono urządzenia i aparaty elektryczne niezbędne do kontroli i sterowania jednostki. W szafie nn wagonu silnikowego znajdują się następujące urządzenia:
   • z przyrządami pomiarowymi nn,
   • tablica wyłączników samoczynnych,
   • tablica przekaźników i styczników,
   • tablica lampek sygnalizacyjnych,
   • tablica wyłączników pakietowych,
   • pantografowe wyłączniki samoczynne PWR,
   • wyłączniki ciśnieniowe WCU-110,
   • przekaźniki pantografów,
   • zawór redukcyjny magistrali drzwiowej,
   • wyłącznik pantografu UPT 439.

Podwozie pojazdu

1. Ostoja - jest konstrukcją spawaną z profili walcowanych i giętych. W skład ostoi wchodzą:
   • część skrajna przednia,
   • część środkowa,
   • część skrajna tylna.
   
   Na czołownicach ostoi przewidziane jest miejsce do zabudowy urządzeń cięgłowo-
   zderzakowych (sprzęgu ZEa i ZEk), kurków i sprzęgów pneumatycznych oraz gniazd elektrycznych do połączenia ze współpracującymi wagonami jednostek.
   
   Ze względu na konieczność znacznego cofnięcia stopni wejściowych do środka wagonu, odcinki ostojnicy w obrębie przedsionków zostały specjalnie wzmocnione. Konstrukcja ostoi zapewnia przeniesienie obciążeń ściskających w osi sprzęgu o wartości 1500 kN.
   
   
2. Urządzenia mocowane do ostoi - falowniki, dławiki filtru sieciowego, rozdzielnia wysokiego napięcia, przetwornica, oraz sprężarka pomocnicza do podnoszenia pantografu, wyłącznik szybki UR26 lub DCU800M.
   
   W części międzywózkowej wagonów rozrządczych mocowane są: agregat sprężarkowy sprężarki głównej powietrza, skrzynia baterii akumulatorowych, zbiorniki powietrza oraz dodatkowo na wagonie ra i rb zbiornik na fekalia.
   
   Każdy wagon rozrządczy, w części czołowej po stronie kabiny sterowniczej, posiada wbudowany automatyczny sprzęg typu ZEa, zaś na drugim końcu krótki sprzęg typu ZEk.
   
   Wagon silnikowy wyposażony jest na obu końcach w krótkie sprzęgi typu ZEk. Maksymalny przesuw głowicy sprzęgu względem ostoi wynosi ~ 50 mm.
   
   Sprzęgi są zamocowane poprzez gniazda w obudowie, czopami przymocowanymi śrubami
   do ostoi. Czopy te przy sprzęgu typu ZEa leżą w płaszczyźnie pionowej. Dostęp do górnego czopa umożliwiony jest poprzez otwór znajdujący się pod pulpitem w kabinie sterowniczej. Montaż i demontaż dolnego czopa jest możliwy jedynie od spodu wagonu.
   
   Na obu czołach EZT, w dolnej części czołownicy umieszczony jest zgarniacz torowy.
   
   Na czołownicach pomiędzy wagonami EZT znajdują się po jednej stronie osi wagonu zderzak, a po drugiej stronie płyta oporowa.
   
   
3. Wózki pojazdu - W wagonie silnikowym zastosowane są wózki napędne serii 6B, natomiast w wagonach rozrządczych wózki toczne serii 5B. W trakcie modernizacji dokonano zmiany usprężynowania I stopnia i prowadzenia zestawu kołowego.
   
   Ostoja wózków wykonana jest ze spawanych blach i giętych profili tworzących skrzynkową konstrukcję. Dwie czołownice są wykonane jako zamknięte skrzynki, zaś dwie poprzecznice środkowe w postaci ceowników. Połączenia czołownic z podłużnicami są wykonane w kształcie łagodnego łuku w celu uniknięcia gromadzenia naprężeń.
   
   Do poprzecznic środkowych przyspawane są wsporniki zawieszenia dźwigni hamulcowych (w przypadku wózków 6B również wsporniki mocowania silników trakcyjnych).
   
   Obydwa typy wózków są dwuosiowe o rozstawie osi 2700 mm. Do tłumienia drgań poprzecznych i pionowych wózki zaopatrzone są w amortyzatory hydrauliczne.
   
   
4. Urządzenia elektryczne na podwoziu wagonu silnikowego - na podwoziu wagonu zabudowane są następujące urządzenia i zespoły elektryczne:
   • cztery silniki trakcyjne LK 450 X6,
   • cztery łączniki AKZ-2,
   • dwa falowniki,
   • wyłącznik szybki UR26 lub DCU800M (opcja),
   • sprężarka pomocnicza podnoszenia odbieraków prądu typ 601,
   • szafa WN.
5. Urządzenia elektryczne na podwoziu wagonu rozrządczego - na ścianach czołowych EZT znajduje się sprzęg elektryczny, który umieszczony jest ponad właściwym sprzęgiem Scharfenberga pozwala na spięcie obwodów dwóch EZT. Ponadto, na podwoziu wagonów rozrządczych zabudowano następujące urządzenia i zespoły elektryczne:
   • elektromagnes typu ELM-2 współpracujący z urządzeniem SHP,
   • skrzynię z baterią akumulatorów,
   • skrzynię z zabezpieczeniami głównymi nn,
   • agregat sprężarkowy,
   • przetwornica statyczna PSM-76A lub PSM-76B (opcja).