Encyklopedia

Technika Ruchu Kolejowego - prowadzenie ruchu na liniach jednotorowych

dodane przez wojtazz; zmodyfikowane przez Mareczek

Zapowiadanie pociągów na liniach jednotorowych lub dwutorowych z czynnym jednym torem (podczas zamknięcia drugiego toru na szlaku) dla ruchu dwukierunkowego, realizowane przez dyżurnych ruchu posterunków następczych ograniczających dany szlak obejmuje następujące czynności:
  • żądanie pozwolenia na wyprawienie pociągu – zapytanie posterunku następczego, mającego pociąg do wysłania, kierowane do sąsiedniego posterunku następczego, który przyjmowałby pociąg, czy wyraża zgodę na wysłanie pociągu;
  • danie pozwolenia na wyprawienie pociągu – odpowiedź na zapytanie, czy można wysłać pociąg;
  • oznajmienie odjazdu pociągu – zawiadomienie o odjeździe pociągu nadawane przez posterunek następczy wysyłający pociąg do posterunku następczego przyjmującego pociąg;
  • potwierdzenie przyjazdu lub przejazdu pociągu - zawiadomienie posterunku następczego, który wysłał pociąg, o jego przybyciu do następnego posterunku następczego.

    Zapowiadanie pociągów powinni wykonywać dyżurni ruchu dysponujący, dyżurni ruchu pomocniczy, o ile zadanie to im powierzono, i blokowi. Jeżeli regulamin techniczny przewiduje, że dyżurnemu ruchu do pomocy przy telefonicznym zapowiadaniu pociągów jest dodany telefonista zapowiadaczy, to odbiera on i wpisuje do dziennika ruchu otrzymywane telefonogramy oraz podaje je do wiadomości dyżurnemu ruchu. Natomiast dyżurny ruchu wpisuje do dziennika ruchu telefonogramy nadawane, które następnie są przekazywane przez telefonistę.

    Dyżurny ruchu wywoływany na łączu zapowiadawczym zgłasza się, podając nazwę swego posterunku i swoje nazwisko, a dyżurny wywołujący – także nazwę posterunku i nazwisko. Jeżeli pracownikiem wywołanym lub wywołującym jest telefonista zapowiadaczy, to również wymienia on swoje nazwisko.

    Następnie pracownik wywołujący wymienia nazwę posterunku (posterunków), do którego nadaje telefonogram i podaje treść telefonogramu. Gdy telefonogram podaje telefonista zapowiadaczy, wówczas po treści telefonogramu podaje on nazwisko dyżurnego ruchu, który telefonogram ten podpisał.

    Pracownik otrzymujący telefonogram powtarza jego treść z wyjątkiem części telefonogramu zawierającej zadanie pozwolenia na wyprawienie pociągu. Powtarzanie telefonogramu rozpoczyna się słowem „powtarzam”.

    Jeśli pracownik powtarzający telefonogram bezpośrednio po tym nie podaje żadnego innego telefonogramu, to informuje o tym słowem „koniec”. Pracownik, który podał telefonogram, sprawdza właściwe powtórzenie treści telefonogramu i jeśli bezpośrednio po ty, sprawdzeniu nie podaje żadnego telefonogramu, kończy rozmowę wypowiedzeniem słowa „koniec”.

    Jeśli bezpośrednio po otrzymaniu telefonogramu zawierającego żądanie pozwolenia na wyprawienie pociągu, nie można podąć telefonogramu zawierającego danie pozwolenia na wyprawienie pociągu, to należy zawiadomić o tym słowem „czekać”, co oznacza, ze podanie tego telefonogramu nastąpi później, po wywołaniu pracownika żądającego pozwolenia.

    Telefonogram z żądaniem czy daniem pozwolenia na wyprawienie pociągu wolno nadąć wówczas, gdy:
  • od poprzedniego posterunku następczego otrzymano potwierdzenie przyjazdu poprzednio wyprawionego pociągu, tzn. w dzienniku ruchu jest odpowiedni zapis,
  • ostatni pociąg przeciwnego kierunku przyjechał z końcowym sygnałem,
  • lokomotywa popychająca pociąg na części szlaku powróciła z toru na szlaku,
  • otrzymano potwierdzenie o zakończeniu manewrów z wyjazdem na tor na szlaku,
  • zwrotnice odgałęziające na bocznice są nastawione i zamknięte dla jazdy pociągu po torze na szlaku, a klucze do nich znajdują się w przewidzianym miejscu,
  • nie ma zgłoszenia o przeszkodzie do jazdy na szlaku,
  • nie opóźni się z tej przyczyny innego pociągu mającego pierwszeństwo (wyższa kolejność).

    Żądanie pozwolenia na wyprawienie (przepuszczenie) pociągu powinno być nadane nie wcześniej, niż 5 minut przed zamierzonym wyprawieniem pociągu. W zależności od warunków miejscowych czas ten może być odpowiednio zwiększony, co powinno być ujęte w regulaminie technicznym posterunku ruchu.

    Żądanie pozwolenia na wyprawienie pociągu odbywa się przez nadanie telefonogramu według wzoru:
    „Czy droga dla pociągu ………… (numer) jest wolna”

    Jeżeli na szlak z posterunkiem odstępowym lub posterunkami odstępowymi, po przejeździe pociągu ma być wyprawiony pociąg przeciwnego kierunku, to żądanie pozwolenia na wyprawienie pociągu odbywa się przez nadanie telefonogramu według wzoru:
    „Pociąg………(nr) przyjechał o ……….(godz. min.), czy droga dla pociągu …….(nr) jest wolna”
    Telefonogramem tym potwierdza się jednocześnie przyjazd ostatniego pociągu do posterunku żądającego pozwolenia.

    Gdy dyżurny ruchu posterunku zapowiadawczego wyprawił pociąg na szlak z posterunkiem odstępowym lub posterunkami odstępowymi i otrzymał od sąsiedniego posterunku odstępowego potwierdzenie przejazdu tego pociągu, a ma do wyprawienia następny pociąg w tym samym kierunku, wówczas żądanie pozwolenia na wyprawienie tego pociągu nadaje on według wzoru:
    „Pociąg …….(nr) przejechał przez ……………..(nazwa posterunku odstępowego) o ……….(godz.min.) czy droga dla pociągu …………(nr) jest wolna.”

    Natomiast, gdy dyżurny ma do wyprawienia dwa lub więcej kolejnych pociągów tego samego kierunku jazdy w odstępach posterunków następczych, w żądaniu pozwolenia podaje liczbę pociągów i ich numery w kolejności zamierzonego wyprawienia, według jednego z następujących wzorów, zależnie od sytuacji:
  • „Czy droga dla …….(liczba) pociągów numer ……… i numer ………. jest wolna”;
  • „Pociąg ……… (nr) przyjechał o ……..(godz.min.)czy droga dla ……..(liczba) pociągów numer …….. i numer ……. jest wolna”;
  • „Pociąg …….(nr) przejechał przez …………….(nazwa posterunku odstępowego) czy droga dla ………(liczba) pociągów numer …….. i numer……. Jest wolna”.

    Danie pozwolenia na wyprawienie pociągu odbywa się przez nadanie telefonogramu według wzoru:
    „Dla pociągu ……..(nr) droga jest wolna”.

    Jeżeli żądano pozwolenia na wyprawienie kilku kolejnych pociągów w odstępach posterunków następczych, to w pozwoleniu na wyprawienie należy podąć liczbę pociągów i ich numery w kolejności zawartej w żądaniu pozwolenia według wzoru:
    „Dla ……..(liczba) pociągów numer …….. i numer ……….. droga jest wolna”.

    W razie przeszkody w przyjęciu pociągu lub pociągów albo tylko niektórych z nich lub w żądanej kolejności dyżurny ruchu odmawia dania pozwolenia telefonogramem:
    „Stój pociąg …….(nr)” albo: „Stój ……..(liczba) pociąg(i) numer………i numer………..”.

    Ponadto podaje w telefonogramie przyczynę odmowy przyjęcia. Po usunięciu przyczyny odmowy przyjęcia pociągu(ów) pozwolenie na wyprawienie pociągu(ów) przekazuje się telefonogramem o treści:
    „Teraz dla pociągu…….(nr) droga jest wolna”, albo: „Teraz dla……..(liczba) pociągów numer ……. i numer………..droga jest wolna”.

    Jeżeli pociąg ma zatrzymać się na szlaku – z wyjątkiem rozkładowego zatrzymania pociągu na przystankach osobowych, wyłącznie dla wsiadania i wysiadania podróżnych – to w telefonogramach, które zawierają żądanie i danie pozwolenia na wyprawienie pociągu, po numerze pociągu dodaje się zależnie od potrzeb słowa:
  • „z postojem na kilometrze………minut…….”;
  • „do kilometra………..z postojem minut………….i z powrotem”.

    Gdy w pociągu znajdują się przesyłki z przekroczona skrajnia, wyjątkowo ciężkie lub niebezpieczne, wówczas w telefonogramach po numerze pociągu dodawane są słowa:
  • z przekroczona skrajnia;
  • z przesyłką wyjątkowo ciężką
  • z przesyłką niebezpieczna.

    Jeżeli po daniu pozwolenia na wyprawienie pociągu(ów) zajdzie potrzeba zatrzymania pociągu(ów), to posterunek ruchu, który dal pozwolenie, żąda zatrzymania pociągu(ów) telefonogramem o treści:
    „Zatrzymać pociąg ……..(nr)” , lub: „Zatrzymać ……..(liczba) pociąg(i) numer…….. i numer………..”.

    Po otrzymaniu jednego z takich telefonogramów należy pociąg(i) zatrzymać, a następnie powiadomić o tym zainteresowane posterunki ruchu telefonogramem:
    „Pociąg ………(nr) jest zatrzymany” , lub: „……(liczba) pociąg(i) numer……… i numer………. są zatrzymane” .

    Telefonogram zawiadamiający o zatrzymaniu pociągu(ów) dyżurny ruchu nadaje również wtedy, kiedy zatrzymanie pociągu nastąpiło bez otrzymania żądania zatrzymania, dla którego(ych) otrzymano pozwolenie na wyprawienie. Nadanie zawiadomienia o zatrzymaniu pociągu(ów) unieważnia otrzymane pozwolenie na wyprawienie tego pociągu(ów), wskutek czego wyprawienie jakiegokolwiek pociągu na ten tor na szlaku wymaga nadania nowego żądania i otrzymania nowego pozwolenia na wyprawienie.

    Jeżeli do posterunku odgałęźnego przylega dwa lub więcej szlaków jednotorowych, to dyżurny ruchu tego posterunku może dać tylnemu posterunkowi zapowiadawczemu pozwolenie na wyprawienie pociągu dopiero po telefonicznym uzgodnieniu tego pozwolenia z dyżurnym ruchu przedniego posterunku zapowiadawczego, przyległego do szlaku jednotorowego. Uzgadnianie to powinno odbywać się w następującej formie:
    Pytanie: „Czy zgoda na danie pozwolenia dla pociągu ………(nr)”
    Odpowiedź: „Tak zgoda na danie pozwolenia dla pociągu ……….(nr)” lub: „Nie zgadzam się na danie pozwolenia dla pociągu …….(nr)”

    Uzgodnienie to nie jest równoznaczne z daniem pozwolenia na wyprawienie pociągu, które następuje w normalnym trybie. Telefonogram o treści: „Pociąg ……….(nr) odjechał o ………..(godz.min.)” podaje każdy posterunek następczy najbliższy przedniemu posterunkowi następczemu, a w razie potrzeby przewidzianej w regulami9nie technicznym, także drugiemu z kolei posterunkowi następczemu w kierunku jazdy pociągu.

    Telefonogram ten powinien być nadany niezwłocznie po odjeździe pociągu. Na szlakach (odstępach) krótkich oznajmienie o odjeździe pociągu powinno być dawane odpowiednio wcześnie, do 5 minut przed spodziewanym odjazdem (przejazdem) pociągu; w telefonogramie słowo „odjechał” jest zastępowane słowem „odjedzie”.

    W przypadku odjazdu pociągu do określonego kilometra na szlaku i powrotu na stację wyprawienia po postoju lub z popychaczem do kilometra telefonogram o treści:
    „Pociąg ………(nr) odjechał o ………..(godz.min.) do kilometra z postojem minut ………i z powrotem” lub „Pociąg ……….(nr) odjechał o …………(godz.min.) z popychaczem do kilometra ………” posterunek zapowiadawczy powinien nadąć do sąsiedniego posterunku zapowiadawczego i do pośrednich posterunków następczych (odstępowych).

    Jeśli obsada konduktorska różni się od podanej w służbowym rozkładzie jazdy (Par. 11 ust. 7 R1) to w telefonogramach zapowiadawczych dotyczących pociągów towarowych zawierających oznajmienie odjazdu pociągu, po numerze pociągu zgodnie ze stanem faktycznym jest podawana informacja o drużynie: „bez obsady konduktorskiej”, „z kierownikiem z przodu”, „z kierownikiem w końcu” , „z konduktorem końcowym”

    Podobnie jak w telefonogramach dotyczących żądania pozwolenia i dania pozwolenia na wyprawienie pociągu tak jak i w telefonogramach o odejściu pociągu są stosowane uzupełnienia: „z przekroczona skrajnią”, „z przesyłką wyjątkowo ciężką”, „z przesyłką niebezpieczną”.

    Przyjazd (przejazd) pociągu każdy posterunek następczy potwierdza najbliższemu tylnemu posterunkowi następczemu, a na szlakach podzielonych na odstępy również posterunek zapowiadawczy potwierdza przyjazd (przejazd) pociągu tylnemu posterunkowi zapowiadawczemu.

    Przyjazd (przejazd) każdego pociągu należy potwierdzić niezwłocznie, gdy spełnione zostaną następujące warunki:
  • pociąg przyjechał (przejechał) i minął „sygnałowe miejsca końca pociągu”.
  • na pociągu znajduje się sygnał końcowy lub w inny sposób stwierdzono, ze pociąg przyjechał w całości,
  • na semaforze wjazdowym lub odstępowym sygnał zezwalający zmienił się na sygnał „Stój” lub wygasło światło sygnału zastępczego na semaforze wjazdowym,
  • ustawiony został sygnał „Stój” na tarczy zaporowej lub wygasło światło sygnału zastępczego, gdy pociąg przyjęto z toru o kierunku przeciwnym do zasadniczego na sygnał tarczy zaporowej lub sygnał zastępczy odnoszący się do tego toru.

    Potwierdzenie przejazdu pociągu podawane telefonogramem o treści:
    „Pociąg…….. (nr) przyjechał o ………(godz.min.)” lub: „Pociąg………(nr)przejechał o ……….(godz.min.)” gdy istnieje możliwość nadania telefonogramu równocześnie do tylnego i przedniego posterunku następczego.

    Gdy po upływie 5 minut od rozkładowego czasu przyjazdu pociągu nie otrzymano potwierdzenia jego przybycia, wówczas dyżurny ruchu powinien się dowiedzieć, jaka jest przyczyna nieotrzymania tego potwierdzenia. Jeżeli pociąg jeszcze nie dojechał do następnego posterunku następczego lub z innych przyczyn nie można potwierdzić jego przyjazdu, to stosuje się pomocnicze zamknięcia i tabliczki ostrzegawcze (Par. 66 R1)

    Przyjazd pociągu wyprawionego z popychaczem tylko do części szlaku (do określonego kilometra), a następnie powrót jego do stacji wyprawienia, wolno potwierdzić po przyjeździe tego pociągu i otrzymaniu od sąsiedniego posterunku zapowiadawczego potwierdzenia przyjazdu popychacza ze szlaku.
    na podstawie doc. Dr inż. Leopold Nowosielski ; "Poradnik dyżurnego ruchu" i źródeł własnych
    opracował Wojciech Nowotniak
  • Licencja Creative Commons
    Ten artykuł encyklopedyczny jest dostępny na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach 4.0 Międzynarodowe. Udostępnienie na licencji Creative Commons obejmuje treść artykułu i (o ile nie zaznaczono inaczej) nie dotyczy załączonych ilustracji.