Encyklopedia

SA131 – pierwszy dwuczłonowy spalinowy autobus szynowy produkcji PESY. W bydgoskiej wytwórni powstał jeden egzemplarz tej serii oznaczony typem fabrycznym 218M. Stanowi on rozwinięcie konstrukcji pojazdu serii SA106, do wagonu silnikowego dodano człon bez napędu, uzyskano przy tym pojazd o tej samej mocy, ale o zdecydowanie większej pojemności.

SA131 oparto na 3 dwuosiowych wózkach, w członie silnikowym zabudowano wózek napędowy (typu JBg3964), człony podparte są wózkiem tocznym systemu Jacobsa a w drugim członie zastosowano wózek toczny typu JBg3965. Za napęd zestawu odpowiada silnik Iveco SVQE283 o mocy 500 kW. Do przeniesienia napędu zastosowano przekładnię VOITH T212bre. Prędkość konstrukcyjna dwuczłonu to 140 km/h, jednak w normalnej eksploatacji przewidziano 120 km/h jako prędkość maksymalną.

W członie A (silnikowym) zabudowano przestronną toaletę z zamkniętym obiegiem przystosowaną do potrzeb osób niepełnosprawnych. Z obu stron pudła do członu tego prowadzą dwuskrzydłowe drzwi odskokowo-przesuwne o prześwicie 1300 mm. Człon B wyposażony jest w dwie pary drzwi na każdej ze stron pojazdu. Wszystkie drzwi wyposażono standardowo w przyciski do otwierania przez pasażerów. Podłoga pomiędzy kabiną maszynisty a drzwiami umieszczona jest na wysokości 1290 mm ponad główkę szyny, natomiast w części niskiej wysokość podłogi ponad główkę szyny to 600 mm. W rejonie przejścia międzywagonowego umieszczono obszar średniej podłogi. Na łączeniu obszarów podłogi o różnej wysokości zastosowano stopnie, jedynie w rejonie WC na przejściu z obszaru podłogi niskiej na obszar podłogi średniej zastosowano pochylnię. W SA131 zabudowano siedzenia w układzie 2+2, niestety użyto foteli znanych z poprzednich typów pojazdów z Bydgoszczy, które nie zapewniają odpowiedniego komfortu podróżowania na dłuższych trasach. W części niskopodłogowej członu silnikowego siedzenia zabudowano wzdłuż ścian bocznych, część z nich wykonano jako uchylne. W tym obszarze niskiej podłogi umieszczono również wieszaki na rowery jak i pasy do przypinania wózków inwalidzkich. Łącznie szynobus posiada 118 miejsc siedzących a według danych producenta pojazd powinien pomieścić około 270 pasażerów. W 218M zastosowano ścianę czołową montowaną seryjnie w SA103 oraz standardowe lusterka wsteczne. Odpowiednia temperatura latem zapewniana jest przez klimatyzację, zabudowaną zarówno w przedziałach pasażerskich jak i w kabinie maszynisty. Do ogrzewania części pasażerskiej wykorzystuje się ciepło odpadowe z układu chłodzenia silnika, kabina maszynisty posiada ogrzewanie nawiewne. Na system informacji pasażerskiej składają się diodowe wyświetlacze czołowe i wewnętrzne oraz urządzenia rozgłoszeniowe.

SA131-001 trafił do województwa pomorskiego, jako ostatni z wygranego przez PESĘ przetargu na dostawę 3 szynobusów (prócz SA131 zamówiono 2 sztuki SA103). Bramy fabryki opuścił w drugiej połowie 2005 roku i zanim rozpoczął eksploatację został zaprezentowany w Gdańsku na jesiennych targach TRAKO. Po wystawie przekazano go w użytkowanie Zakładowi Przewozów Regionalnych w Gdyni, który wysyłał go do obsługi pociągów na liniach Gdynia – Hel i Gdynia – Kościerzyna. W wakacje 2006 roku można go było ujrzeć na linii Lębork – Łeba. W obecnym rozkładzie dla SA131 zaplanowano rolę rezerwy dla pojazdów serii SA132 zapewniających poza sezonem pełną obsługę linii Gdynia – Hel. Czasami 218M można spotkać w trakcji wielokrotnej z innymi pojazdami produkowanymi w Bydgoszczy. Zdarza się również, że SA131 pojawia się na innych liniach województwa pomorskiego, np. Tczew – Chojnice czy Chojnice – Kościerzyna.

SA131 to rodzynek wśród dwuczłonowców z Bydgoszczy. W odróżnieniu od dziesiątek pojazdów późniejszych serii (SA132, SA133, SA134) posiada silnik tylko w jednym członie, przez co jest mniej praktyczny. W przypadku awarii silnika konieczne jest ściąganie zestawu ze szlaku, szynobusy z dwoma silnikami zazwyczaj da się doprowadzić do docelowej stacji wykorzystując połowę mocy. Nie należy się spodziewać produkcji kolejnych pojazdów w układzie silnikowy+doczepny. Rolę wagonów doczepnych do pojazdów o mocy 500 kW przejmą odpowiednio dostosowane wagony sterownicze. Województwo kujawsko-pomorskie ogłosiło przetarg na dostawę wagonów sterowniczych do posiadanych SA106, docelowo eksploatowanych we wspomnianym wyżej układzie, z tą różnicą, że nie będzie to układ jednoprzestrzenny.