Encyklopedia

SA109

dodane przez Kriz8; zmodyfikowane przez Kriz8

Dwuczłonowy autobus szynowy serii SA109 (typ fabryczny 212M) wyprodukowany przez raciborski Kolzam należy do rodziny nowej generacji pojazdów przeznaczonych do obsługi pociągów na liniach o niskich potokach pasażerskich. Pojazdy z rodziny RegioVAN miały konkurować z modelami innych producentów w przetargach na dostawę autobusów szynowych dla samorządów poszczególnych województw.

W rodzinie RegioVAN zaprojektowano trzy typy pojazdów:

  • jednoczłonowy RegioVAN mini typu 211M - wyprodukowano dwa egzemplarze (seria SA107), oba dla województwa lubelskiego;
  • trójczłonowy RegioVAN maxi typu 210M - nie wyszedł poza fazę projektów (nie było chętnych na tak pojemny pojazd);
  • dwuczłonowy RegioVAN midi typu 212M - najpopularniejszy z rodziny, wyprodukowany w liczbie 10 sztuk.

Przyjęto założenie, iż pojazdy tej rodziny będą posiadały budowę modułową i składały się z:

  • ramy głównej, składającej się z trzech elementów (część przednia, środkowa i tylna),
  • kabiny maszynisty,
  • ścian bocznych, składających się z trzech segmentów (przedniego, środkowego z drzwiami i tylnego),
  • ściany tylnej z przejściem harmonijkowym,
  • jednoosiowych wózków, napędnych i tocznych,
  • zintegrowanych zespołów napędowych.

W SA109 oba człony połączone są przegubem, który umożliwia swobodne przejście pomiędzy wagonami. Wnętrze pojazdu jest w stanie pomieścić około 180 pasażerów, w tym około 70 na miejscach siedzących (w zależności od potrzeb zamawiającego można modyfikować ilość miejsc). Jeden z członów przystosowany jest do potrzeb osób niepełnosprawnych, wyposażono go w pochylnię umożliwiającą wjazd wózkiem inwalidzkim oraz w obszerną kabinę WC z obiegiem zamkniętym. Drugi człon w miejscu WC posiada miejsce do przewozu rowerów w pozycji pionowej.

Każdy z członów posiada parę dwuskrzydłowych drzwi odskokowo-przesuwnych, w rejonie których celem ułatwienia wsiadania podłoga została obniżona. Również w obu członach zamontowano zespół napędowy składający się z silnika spalinowego zintegrowanego z przekładnią mocy i przekładnią nawrotną, usytuowanego pod podłogą w systemie "power-pack". Autobusy serii SA109 wyposażone są w układ wewnętrznej informacji dźwiękowej oraz w wewnętrzne i zewnętrzne elektroniczne tablice informacyjne. Ogrzewanie pojazdu (wodne) zapewnia podgrzewacz spalinowy wykorzystujący ciepło odpadowe z układu chłodzenia silnika. Wentylacja wnętrza odbywa się przez uchylne górne części okien, jak również wywietrzniki dachowe.

Pierwszy pojazd z serii został zakupiony przez marszałka województwa zachodniopomorskiego i oddany w użyczenie spółce PKP Przewozy Regionalne. Miejscem stacjonowania pojazdu jest kołobrzeska sekcja PR Szczecin. Eksploatacja w ruchu planowym rozpoczęła się 6 lutego 2004 roku. Pierwsze kursy 001 wykonał na linii Kołobrzeg - Goleniów. Początkowo w okresie "docierania się" podzespołów szynobus dziennie pokonywał około 200 km, po kilku miesiącach eksploatacji przebieg urósł do około 600 km. W późniejszym czasie wraz z dostawą szynobusów serii SA103 i zestawów SA110/SA112 produkt Kolzamu wędrował po różnych liniach w województwie. Obecnie zazwyczaj można go spotkać w obsłudze pociągów relacji Sławno - Darłowo.

Pozostałe 9 maszyn trafiło do nastepujących województw:

  • małopolskie: SA109-002 i SA109-009;
  • dolnośląskie: SA109-003 i SA109-004;
  • śląskie: SA109-005;
  • pomorskie: SA109-006;
  • podkarpackie: SA109-007 i SA109-010;
  • opolskie: SA109-008.

Każdy z pojazdów otrzymał malowanie według schematu przyjętego przez poszczególne województwa. Planowano również dostawę drugiego pojazdu dla województwa śląskiego, ale w związku z problemami finansowymi producenta z Raciborza nie dojdzie to do skutku. Również z powodu tych problemów nie były dotrzymywane terminy dostaw poszczególnych autobusów. Opóźnienia sięgały nawet 6 miesięcy, przez co urzędy marszałkowskie naliczały kary umowne, dodatkowo pogrążając Kolzam w tarapatach. Obecnie spółka jest w stanie upadłości i nie prowadzi już produkcji.

Niestety pojazdy serii SA109 nie błyszczą na polskich torach. W porównaniu z pojazdami innych typów są bardzo awaryjne, a w niektórych województwach notuje się kilkumiesięczne przestoje. W związku z upadłością producenta pojawiają się kłopoty z wyegzekwowaniem napraw gwarancyjnych. Zachodniopomorski "rodzynek" w odróżnieniu od reszty "braci" spisuje się dobrze, głównie dzięki temu, iż pracownicy PR Szczecin odpowiedzialni za prawidłowe funkcjonowanie szynobusu dokładnie poznali konstrukcję "siostrzanego" SA107 podczas oddawania go do eksploatacji, a także wprowadzili szereg korekt do poszczególnych podzespołów. Skutkuje to w miarę bezawaryjną eksploatacją, jedynie czasem zdarzają się problemy z przekładnią lub przestoje spowodowane dewastacją pojazdu.

na podstawie "Świata Kolei" nr 4/2003, Wikipedii i źródeł własnych
opracował Krzysztof Liszewski
Producent:
Kolzam Racibórz
Długość ze zderzakami:
26,63 m
Szerokość:
2,91 m
Wysokość:
3,75 m
Układ osi:
A'1'+1'A'
Średnica kół:
840 mm
Masa służbowa:
45 000 kg
Sterowanie:
indywidualne i ukrotnione
Prędkość maksymalna:
120 km/h
Silnik:
Raba D10
Moc znamionowa:
380 kW
Rodzaj przekładni:
hydromechaniczna
Liczba miejsc siedzących:
ok. 70
Liczba miejsc stojących:
ok. 100
Lata produkcji:
2003-2005
Zobacz też: SA103SA106SA107SA108SA110SA131SA132SA133SN61

Liczba pojazdów spełniających kryteria: 1
Średni wiek pojazdu: 21,00 lat
nr inw. typ nr fabr. rok prod. rozp. eksp. zakład ex uwagi
SA109-001 212M 14 2003 06.02.2004 PRST Kołobrzeg