Encyklopedia

Początki lokomotyw tej serii sięgają 1950 roku. Są to wąskotorowe lokomotywy przemysłowe, produkowane w Chrzanowskiej Fabryce Lokomotyw FABLOK.

Pierwszy pojazd oznaczony jako Wls40 zjechał z taśmy produkcyjnej w 1950 roku, przystosowany został do ruchu po torach o szerokości 600 mm. Lokomotywa wyposażona została w silnik S64L, o mocy nominalnej 40 KM. Napędzał on czterobiegową przekładnię mechaniczną L8, także konstrukcji Fabloku. Biegi i kierunek jazdy przełączane były dźwigniami ręcznymi. Wały przekładni miały łożyskowania toczne. Korby wału wyjściowego przekładni napędzały wiązarami dwa zestawy kołowe ułożyskowane ślizgowo w wewnętrznej ramie lokomotywy i oparte na górnych sprężynach piórowych. Skrzynkowa rama lokomotywy była skręcona śrubami. Budka maszynisty była zespawana z resztą pojazdu i mieściła się za przekładnią. Pojazd ten posiadał osłonę, która przykrywała zespół napędowy oraz akumulatory ołowiowe, które umieszczone były na półce nad sprzęgiem i zbiornik paliwa umieszczony nad przekładnią. Koła obu zestawów kołowych hamowane były od przodu żeliwnymi klockami uruchamianymi przekładnią śrubową z kołem recznym. Hamulec miał regulację odległości klocków od obrzeży kół. Pod osłoną, między akumulatorami i zbiornikiem paliwa, mieściła się ręcznie uruchamiana piasecznca. Oświetlenie elektryczne, zasilane z akumulatorów ładowanych pradnicą przy silniku spalinowym, miało dwie latarnie, po jednej z przodu i z tyłu lokomotywy, lampę w budce maszynisty i lampę przenośną. Lokomotywa wyposażona była w dzwon sygnałowy i gwizdawkę na rurze wydechowej silnika spalinowego.

W 1951 r. z taśmy produkcyjnej FABLOK-u zjechał pierwszy prototyp Wls40 po modernizacji. Prototyp miał już kilka zmian konstrukcyjnych: szerokość budki maszynisty zwiększoną z 1230 do 1440 mm, hamulec uruchamiany dźwignią ręczną zamiast przekładni śrubowej z kołem ręcznym i inne sprzęgi. Sprzęgi uproszczono likwidując dwie sprężyny, stożkowo zwinięte z płaskownika i hak. Nowy sprzęg był sztywny, bez sprężyn, krótszy o 25 mm, miał dużo mniejszą tarczę zderzakową, a zamiast haka przetykowy sworzeń z rogiem do zachaczania łańcucha sprzęgu wagonu. Lokomotywa prototypowa nie miała drzwiczek zamykających dolną część wejść do budki maszynisty i poręczy na osłonie silnika.

Początkowo dalszą produkcję zmodernizowanych lokomotyw Wls40 miały kontynuować Warszawskie Zakłady Budowy Urządzeń Przemysłowych, jednak w 1952 r. zdecydowano przenieść się budowę pojazdów do Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego w Poznaniu. Sądząc po numerze od którego zaczęto produkcję w Poznaniu (100) można wnioskować iż warszawskie zakłady również wyprodukowały kilkadziesiąt takich lokomotyw.

Od połowy lat 60. ZNTK Poznań borykały się z trudnościami spowodowanymi nieregularnością dostaw łożysk tocznych do przekładni. Centralne Biuro Łożysk Tocznych Cebilaz, zobowiązane dyrektywą KC PZPR do ciągłego obniżania wydatków dewizowych na import, kupowało coraz to inne łożyska toczne. Biuro Konstrukcyjne ZNTK Poznań musiało więc ustawicznie wprowadzać zmiany konstrukcyjne w przekładni. Od 1961 do 1975 roku ZNTK Poznań budowały takie lokomotywy z silnikiem S324L. Jako, że nastąpiła istotna zmiana w budowie tego pojazdu postanowiono oznaczenie Wls40 zamienić na Wls50.

W Szczecinie lokomotywę tego typu można zobaczyć na os. Książąt Pomorskich przy starej cegielni przy ulicy Przyjaciół Żołnierza. Lokomotywa ta obsługiwała składy towarowe z gliną z pobliskiego wyrobiska do miejscowej cegielni. Jeździła do ok. 1993 roku. Obecnie stoi jako pomnik oraz wraz z podczepionymi do niej wagonikami tworzy wystawę nagrobków pobliskiej firmy kamieniarskiej.