Encyklopedia

Pomysł dwunapędowy

Pomorze Zachodnie jest jednym z pierwszych regionów, który postawił na pojazdy dwutrakcyjne, łączące zalety pojazdów elektrycznych (atrakcyjne przyspieszenie, brak emisji spalin) i wyposażonych w przekładnię elektryczną pojazdów spalinowych (możliwość poruszania się po liniach niezelektryfikowanych). Wszystko zaczęło się w połowie 2019 roku, a więc jeszcze przed pandemią koronowirusa, kiedy pomysł zakupu nietypowych pociągów poddano pod dyskusję przez Zarząd w Urzędzie Marszałkowskim Województwa. Wybór technologii, która będzie decydowała o zakupie nie był oczywisty. Zastanawiano się nad rozwiązaniem spalinowo-elektrycznym, akumulatorowym, a także wodorowym. Ostatecznie wybrano ten pierwszy, a zwyciężyły takie argumenty, jak: najprostsza infrastruktura, względnie minimalne koszty specjalistycznej obsługi przez pracowników, a także różnorodność linii kolejowych (750 km zelektryfikowanych, 450 km bez elektryfikacji) dostępnych w regionie.

Przygotowania i przetarg

Ogłoszenie informacyjne Urząd Marszałkowski Województwa Zachodniopomorskiego opublikował na swojej stronie internetowej w styczniu 2020 roku, po przeprowadzeniu wstępnego dialogu technicznego. Założenie zakupu 2 sztuk hybrydowych zespołów trakcyjnych w podstawowej transzy oraz kolejnych 10 w opcjonalnej części było odważne i mocno zadziwiło środowisko związane z eksploatacją pojazdów przeznaczonych do ruchu regionalnego. Szacunkowa wartość całego zamówienia była określona na 240 mln złotych, w tym 40 mln to wartość podstawowa, a pozostałe 200 mln złotych to opcja. Koszt pojedynczego pojazdu szacowany był w widełkach 20-30 mln złotych netto.

13 marca 2020 roku, czyli niemal na progu pandemii ogłoszono właściwy przetarg na 2 pojazdy wyposażone w 150 miejsc siedzących, z możliwością zakupu nie więcej niż 10 kolejnych pociągów w ramach prawa opcji. Termin realizacji całego zamówienia miał się rozkładać na lata 2020–2022. Koperty z ofertami miały być otwarte 21 kwietnia, jednak wskutek rozwijającej się pandemii, a także wątpliwości potencjalnych wykonawców termin się opóźnił. W tzw. międzyczasie opublikowano wyjaśnienia dotyczące SIWZ, zaistniały odwołania, a w efekcie modyfikacje warunków zamówienia. Jedyną ofertę złożoną przez firmę NEWAG S.A. otworzono w dniu 7 maja 2020 roku. 13 dni później poinformowano o wyborze wykonawcy. Firma z Nowego Sącza zaoferowała nowatorski Hybrydowy Zespół Trakcyjny „IMPULS 2” typu 36WEh, który był pierwszym polskim pojazdem szynowym, posiadającym oprócz napędu elektrycznego, napęd spalinowy, co pozwala na przejazd po odcinkach pozbawionych sieci trakcyjnej. Za niego podczas 13. Międzynarodowych Targów „TRAKO 2019” w Gdańsku firma NEWAG S.A. otrzymała nagrodę główną w prestiżowym konkursie im. inż. Ernesta Malinowskiego dla wyrobów i innowacji technicznych stosowanych w kolejnictwie. „IMPULS 2” miał wówczas swoją premierę. Wkrótce komisja przetargowa zaaprobowała wybór, a kontrola Urzędu Zamówień Publicznych nie wykazała uchybień. Nie było więc przeszkód do podpisania umowy. Podpisy na zamówieniu podstawowym złożono w dniu 16 lipca 2020 roku. Każdy z pojazdów kosztował 24,6 mln zł brutto. Hybrydowy napęd pociągu tworzą cztery elektryczne silniki trakcyjne o łącznej mocy 1600 kW, zasilane z sieci elektrycznej za pomocą odbieraka prądu oraz jednostka napędowa składająca się z dwóch silników spalinowych i generatorów prądu, która zasila silniki elektryczne na odcinkach pozbawionych sieci trakcyjnej. Pojazdy wyposażone są w najnowocześniejsze systemy bezpieczeństwa ruchu, a ich maksymalna prędkość to 160 km/h (napęd z sieci trakcyjnej) i 120 km/h (silniki diesla).

Gotowość przed czasem

Choć firma miała czas na produkcję do końca 2021 roku, to nowe pojazdy dla Zachodniopomorskiego pojawiły się na próbach w ekspresowym tempie. Już 28 października egzemplarz o numerze fabrycznym 001 (typ 36WEh, wariant 36WEhd, oznaczenie UTK EN63H)  otrzymał zezwolenie na dopuszczenie do eksploatacji. Dopracowanie egzemplarzy trwało nieco ponad miesiąc. Już 16 grudnia 2020 roku obie zamówione jednostki przetransportowano do PRST Kołobrzeg. To, co wyróżniało od początku zachodniopomorskie „hybrydy”, to nowoczesne i zmienione malowanie. „Bursztyn” (001) i „Eko” (002) przypadły do gustu nawet najbardziej wybrednym malkontentom. Oba pociągi zadebiutowały w ruchu liniowym w drugiej połowie stycznia 2021 roku. W ich wyposażeniu można znaleźć m.in. klimatyzację, internet bezprzewodowy, monitoring, elektroniczny system informacji pasażerskiej, sygnalizację przeciwpożarową, defibrylator i rampy ładunkowe dla wózków. Przez pierwsze miesiące pociągi można było spotkać jedynie na linii 402 do Kołobrzegu. Sprawiały się bez zarzutu i co ciekawe unikały nawet większych kolizji z pojazdami obcymi. Kwestią czasu więc była decyzja o zwiększeniu floty. Nastąpiło to w połowie czerwca 2021 roku. Opublikowane wówczas dobre informacje dla pasażerów to kolejne 5 sztuk EN63H za blisko 100 mln zł.

Komplet podstawowy

EN63H prezentowany na targach „TRAKO 2021”

Era „Gwiazdy” i czterech następnych

Zgodnie z zapowiedziami Zarządu Województwa Zachodniopomorskiego, na kolejne pojazdy nie trzeba było długo czekać. Decyzja o następnym zakupie została podjęta już 2 lutego 2022 roku. Tabor miał się wzbogacić o nastepne pięć pojazdów z pomocą wykorzystania opcji z Umowy z 2020 roku. Przewidywała ona ogółem możliwośc zakupu aż 12 sztuk „hybryd”. Skrupulatnie więc do tej liczby dążono i zrealizowano. Dodatkowe zamówienie kosztowało 123 mln zł brutto.

Produkcja nowych jednostek nie trwała długo. Już 12 czerwca 2022 roku pierwszy pojazd z nowego rozdania oznaczony jako EN63H-008 dotarł o własnych siłach z Nowego Sącza do Szczecina. Ma on specjalną malaturę nawiązującą do barw europejskich. Dwa dni po przyjeździe został włączony do ruchu po prezentacji z udziałem notabli na terenie stacji Szczecin Główny. Kolejne mają dotrzeć do końca roku kalendarzowego.