Encyklopedia

Elektryczne zespoły trakcyjne serii EW55 stanowią pierwszą serię tego typu taboru całkowicie zaprojektowaną i wykonaną przez przemysł krajowy. Konstrukcja ta powstała z myślą o obsłudze linii kolejowych w Warszawskim Węźle Kolejowym i ewentualnie również w rejonie Górnego Śląska.

Wstępne założenia opracowano w Biurze Elektryfikacji Kolei już w 1952 r., korzystając z wyników eksploatacji zespołów przedwojennej konstrukcji serii ew51, jak również z doświadczeń ze wstępnej eksploatacji pojazdów serii ew54. Oparto się także na uzgodnieniach z przemysłem krajowym przy produkcji zestawów ew53 oraz materiałach informacyjnych radzieckiego wyposażenia zespołów serii SR3. Przez kolejne lata opracowano szczegółowe parametry i konstrukcję poszczególnych elementów zespołu, szczególnie maszyn i aparatów elektrycznych, które miały być stosowane nie tylko w zespołach serii EW55 ale także w przyszłych seriach tego rodzaju taboru, produkowanych w latach późniejszych. Zaplanowano częściową unifikację i wymienność wyposażenia elektrycznego z innymi seriami ezt, z najważniejszych elementów można wymienić: wyposażenie elektryczne WN, silniki trakcyjne, przetwornice główne i oświetleniowe.

Ostateczny projekt powstał w poznańskim CBK PTK w roku 1956. Zespół składał się z 3 wagonów, środkowego silnikowego (typ 4B) i skrajnych rozrządczych (typ 3B), był przeznaczony do ruchu podmiejskiego wyłącznie na liniach wyposażonych w wysokie perony. Każdy z wagonów miał centralnie sterowane 3 pary drzwi wejściowych i otwarte przedziały drugiej klasy wyposażone w twarde, drewniane ławki. W przedziałach pasażerskich zastosowano okna dwuczęściowe z odchylaną częścią górną, nad oknami wzdłuż ścian zabudowano półki bagażowe. Na końcu wagonów rozrządczych zabudowano kabinę sterowniczą, dalej za nią znajdował się mały przedział pasażerski, do którego prowadziły z zewnątrz jednoskrzydłowe drzwi odchylne, przeznaczony dla obsługi pociągu. Oświetlenie wnętrza zapewniały lampy jarzeniowe zasilane z dodatkowej przetwornicy, ogrzewanie natomiast odbywało się za pomocą grzejników umieszczanych pod ławkami i w przedsionkach. W zespołach zastosowano hamulec elektropneumatyczny systemu Knorr produkcji NRD. Pod wagonem silnikowym w specjalnych ryglowanych skrzyniach umieszczono aparaturę WN, dodatkowo zabudowano tam też oporniki rozruchowe, przetwornicę główną i oświetleniową a także sprężarkę i zbiorniki główne sprężonego powietrza. Cztery silniki trakcyjne zawieszono systemem tramwajowym. Przez cały okres eksploatacji zespoły EW55 kursowały w klasycznym żółto-niebieskim malowaniu.

Prototypowa jednostka powstała w styczniu 1959 roku, a do roku 1962 wrocławski „Pafawag” dostarczył łącznie 72 sztuki ezt serii EW55. Po zakończeniu produkcji zestawów EW55 podjęto trwającą kilkadziesiąt lat produkcję zespołów serii EN57, stanowiących rozwinięcie konstrukcyjne i wyposażonych w te same podzespoły co EW55.

Zespoły serii EW55 początkowo przydzielono do ME Warszawa Grochów, ME Warszawa Ochota oraz ME Katowice, w ostatniej lokomotywowni stacjonowały tylko do 1964 roku. 5 lat później wszystkie egzemplarze zostały skoncentrowane w elektrowozowni Warszawa Ochota, tamże w październiku 1990 roku stacjonowało jeszcze 66 pojazdów tej serii (łącznie z kilkoma sztukami EN57). Z biegiem czasu wszędobylskie EN57, mimo niedostosowania do obsługi wysokich peronów, zaczęły wypierać EW55 ze swojej pracy. Kolejne EW55 były sukcesywnie skreślane z inwentarza, ostatnie egzemplarze wycofano z eksploatacji wiosną 1995 r. Do celów muzealnych pozostawiono EW55-01, EW55-47, EW55-50 (skreślona z inwentarza jako ostatnia z serii), jednak nie doczekały się ekspozycji, z braku wiążących decyzji zostały zezłomowane. Przez pewien czas palnika unikały także odstawione na terenie MD Warszawa Ochota jednostki EW55-33, EW55-35, EW55-38, niestety w lipcu 1999 r. odesłano je do pruszkowskiego „Centrozłomu”, gdzie oczekiwały na decyzję. Mimo starań miłośników taboru w celu zachowania jednej jednostki i wpisania do rejestru zabytków pozytywnej decyzji nie podjęto i na zakończenie roku 1999 EW55 zakończyły swój fizyczny żywot.