Encyklopedia

System blokady samoczynnej stanowi zespół urządzeń służących do automatycznej regulacji następstwa pociągów, tzn. umożliwiających prowadzenie ruchu pociągów z zachowaniem między nimi bezpiecznej odległości.

Szlak wyposażony w blokadę samoczynną jest na ogół dzielony na odcinki zwane odstępami blokowymi. Każdy odstęp osłonięty jest semaforem odstępowym. Pierwszy odstęp stanowi odcinek między semaforem wyjazdowym ze stacji a najbliższym semaforem odstępowym. Ostatni odstęp zwarty jest między semaforem odstępowym poprzedzającym semafor wjazdowy na posterunek, a tym semaforem wjazdowym. W przypadku ruchu dwukierunkowego muszą być umieszczone także semafory dla drugiego kierunku jazdy.

Zasada działania blokady samoczynnej jest bardzo prosta. Otóż, bardzo ważną rzeczą są izolacje torowe. Odizolowanie szyn od siebie zapewnia, wolny odstęp. Odstępy od siebie w miejscy styku szyn odizolowuje się specjalnymi wkładkami na wzór poprzecznego przekroju szyny (najczęściej UIC 60) . W taki sposób, ustawienie zależności semafora od stanu izolacji torowych można doprowadzić na drodze elektronicznej do wskazań danego, lub danych semaforów wchodzących w prowadzenie ruchu na danym odcinku. W momencie gdy tabor najeżdża na dany odcinek izolacji torowej (odstęp), następuje zwarcie toków szynowych, a co za tym idzie na semaforze wjazdowym na ten odcinek ukazuje się sygnał S1 "Stój". W tym momencie na poprzednim odcinku semafor ukazuje sygnał S5 "ten odcinek wolny, następny semafor odstępowy Sbl wskazuje sygnał stój".

Ostatni semafor blokady samoczynnej, przed semaforem wjazdowym na stacje, lub na posterunek odgałęźny wyposaża się w wskaźnik W18 "ostatni semafor blokady samoczynnej". Semafor ten, także robi w większości przypadków za tarcze ostrzegawczą odwołującą się do wskazania semafora wjazdowego.

Wyróżniamy trzy rodzaje samoczynnej blokady liniowej:

• dwustawna - wyposażona jest tylko w dwa rodzaje sygnałów. Światło czerwone, oraz w światło zielone ciągłe. Prosta zasada. Zielone - wolna droga, czerwone - "Stój".


• trzystawna - blokada ta stosowana jest w celu zwiększenia przepustowości oraz płynności ruchu pociągów na szlaku. Semafory samoczynnej blokady liniowej trzystawnej wyświetlają trzy sygnały. Światło czerwone - "Stój", odstęp zajęty. Pomarańczowe ciągłe - ten odstęp wolny, następny semafor Sbl wskazuje sygnał "Stój", oraz światło zielone ciągłe - jazda z maksymalną dozwoloną prędkością, z przodu są co najmniej dwa odstępy blokowe wolne.


• czterostawna - stosuje się ją w takich samych celach jak blokadę trzystawną. Lecz na dłuższych szlakach, oraz na szlakach, na których odstępy oddalone są od siebie o 500-600 m. Jak wiemy, jest to droga czasami krótsza od wymaganej drogi hamowania. W tym celu semafory informują już o trzech odstępach w przód. Czerwone światło - "Stój". Pomarańczowe - wjazd na wolny odstęp, następny semafor odstępowy wskazuje sygnał "Stój". Pomarańczowe migające, lub zielone migające - dwa odstępy w przód wolne, trzeci zajęty. Zielone światło ciągłe - co najmniej trzy odstępy blokowe w przód są wolne.

Trzeba pamiętać o jednej zasadzie. Pociąg który zatrzymuje się przed semaforem odstępowym wskazującym sygnał "Stój", po 2 minutach postoju ma prawo dać sygnał baczność i jechać w dalszą drogę nie przekraczając prędkości 20 km/h jadąc "na widoczność".

Stosowany jest także wskaźnik W22 (duża biała litera T na czarnym rombie), na szlakach o pochyleniu miarodajnym większym niż 6 promili. Oznacza on, że ciężki pociąg towarowy może bez zatrzymania pominąć semafor odstępowy wyposażony w ten wskaźnik i kontynuować jazdę ”na widoczność” z prędkością nie przekraczającą 20 km/h.

Stosowanie blokady samoczynne o wiele zwiększa przepustowość szlaków. Jest nowoczesna i nie tak pracochłonna dla personelu obsługi co standardowa blokada półsamoczynna.